Aktualności

Morska Aktualizacja Prawna

Temat: USA sprzeciwiają się „Net-Zero Framework” w IMO — zapowiadają środki odwetowe przed głosowaniem w Londynie (14–17 października)

Aktualna sytuacja

Waszyngton w oświadczeniach rządowych odrzucił projekt Net-Zero Framework (NZF) dla żeglugi międzynarodowej, nazywając go „globalnym podatkiem węglowym”. Zapowiedziano możliwość środków odwetowych wobec państw popierających NZF, w tym:

• ograniczeń dostępu do portów USA dla statków bandery/własności/eksploatacji z krajów „pro-NZF”;
• zaostrzenia przepisów wizowych C-1/D dla marynarzy (wyższe opłaty, dodatkowe wywiady, limity);
• sankcji i ograniczeń kontraktowych przy projektach infrastrukturalnych (np. LNG);
• dodatkowych opłat portowych dla statków z państw wspierających NZF;
• sankcji personalnych wobec urzędników promujących polityki oceniane jako „szkodliwe dla konsumentów USA”.

Równolegle szeroka koalicja organizacji branżowych (ICS, ECSA, ASA, IAPH, IBIA, ITF, WSC) oraz narodowych związków armatorskich wezwała rządy do „historycznej decyzji w Londynie” — przyjęcia jednego, egzekwowalnego, globalnego mechanizmu prowadzącego do netto-zero ~2050, aby uniknąć patchworku regulacyjnego i odblokować inwestycje w paliwa nisko/zeroemisyjne.

Czy USA realnie mogą „ukarać” państwa popierające NZF?

Tak, w pewnym zakresie prawnie możliwe — ale z istotnymi ryzykami sporów i retorsji.

• Dostęp do portów: prawo federalne i uprawnienia państwa portu pozwalają USA warunkować zawinięcia (bezpieczeństwo, sankcje, opłaty). Restrykcyjne, „krajowo selektywne” opłaty wobec określonych państw mogą jednak wywołać spory WTO/GATS i działania odwetowe.
• Wizy C-1/D: administracja ma szeroką dyskrecję w polityce wizowej; zaostrzenia są wykonalne, ale uderzą pośrednio w załogi i łańcuchy załogowe.
• Sankcje/IEEPA: prawnie możliwe wobec osób/podmiotów; politycznie eskalacyjne i narażone na rekursywne retorsje.
• „Port fees” celowane geograficznie: wykonalne regulacyjnie, lecz ryzyko pozwów (klauzule równego traktowania/statutów stanowych), a dla przewoźników — przechodzenia kosztów na fracht i przekierowania serwisów.

Czy statki nadal będą zawijać do USA?
Najwięksi przewoźnicy prawdopodobnie przeplanują rotacje i jednostki tak, by minimalizować opłaty/ryzyka, ale całkowite wyjście z rynku USA jest mało realne. Oczekiwane są dodatkowe surcharges, renegocjacje klauzul governmental charges / change in law, oraz większa zmienność stawek.

ImplIkacje dla rynku

• Ryzyko podwójnego reżimu: jeśli NZF przejdzie, a USA wdrożą retorsje, branża wejdzie w okres fragmentacji regulacyjnej (globalny NZF + środki unilateralne), co zwiększy koszty zgodności i ryzyko trasowe.
• Kapitał i paliwa: jasność co do cen sygnałowych (levy/MBM) i zachęt przesądzi o CAPEX na paliwa alternatywne, infrastrukturę portową i odnowę floty.
• Załogi: możliwe utrudnienia wizowe i HR-owe (C-1/D), presja na crewing hubs i harmonogramy zmian.